دکتری اقتصاد سلامت

برنامه آموزشی دوره ی دکتری تخصصی (Ph.D)

رشته اقتصاد سلامت

( مشخصات کلی، برنامه، سرفصل دروس و نحوه ارزشیابی)

مصوب سی و هفتمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی

مورخ 06/05/1387

فصل اول

مشخصات برنامه آموزشی دوره دکتری تخصصی (Ph.D) رشته اقتصاد سلامت

1-نام و تعریف رشته در مقطع مربوطه:

دکتری تخصصی (Ph.D) رشته اقتصاد سلامت    Health Economics (Ph.D)

دوره دکتری تخصصی (Ph.D) رشته اقتصاد سلامت  دوره ای است که منجربه تربیت نیروی متخصصی می گردد که پاسخگوی نیازهای جامعه برای تحقق بخشیدن به استقلال و تقویت بنیه علمی دانشگاه ها وکمک به سیاستگذاری و برنامه ریزی واحدهای بهداشتی درمانی کشور ایران می باشد.

به اختصار اقتصاد سلامت کاربررد علم اقتصاد بهداشت در عرصه سلامت است که به تحلیل و بهره وری منابع (محدود و کمیاب) و ارزیابی دقیق آنها برای استفاده مطلوب در جهت تامین، حفظ و ارتقای سلامت انسان ها و حفاظت از محیط زیست می پردازد. اقتصاد سلامت تخصیص و بهره وری مطلوب از منابع موجود، همراه با جلب مشارکت موثر افراد، خانواده ها، جوامع محلی، ملی و بین الملل در تمامی سطوح به رعایت کامل (عدالت) و دسترسی و برخورداری) از خدمات سلامت و به عنوان یک اصل مهم در تامین، حفظ و ارتقای سلامت انسان ها مورد توجه قرار می دهد.

2-تاریخچه:

• تاریخچه مختصر رشته در دنیا

موضوع اقتصاد بهداشت برای اولین بار توسط کنیت ارو در دهه 1950 مطرح شد. با پیگیری کنت ارو و سایر پیش گامان از جمله آلن زورکین و دیگران، اقتصاد بهداشت به صورت واحدهای درسی تحت عنوان اقتصاد بهداشت در دهه 1965 میلادی برای نخستین بار در دانشگاه های مختلف امریکا، انگلستان و سپس در کانادا و استرالیا در رشته های مختلف کارشناسی ارشد دانشکده های بهداشت تدریس شد. به مرور واحدهای درسی افزایش یافت و سپس به دوره های تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری تبدیل شد. در سال 1975 رشته اقتصاد سلامت در تعدادی از دانشگاههای معتبر کشور امریکا، کانادا، انگلستان، استرالیا در سطح کارشناسی ارشد (Ph.D) این رشته به تصویب رسید. حتی پاره ای از کشورهای جهان سوم مانند تایلند دارای رشته اقتصاد سلامت در سطح کارشناسی ارشد می باشند.

در ایران برای اولین بار در سال 1363 موضوع اقتصاد بهداشت در وزارت بهداری و بهزیستی آن زمان در دستور کاروزارت مذکور قرار گرفت و اولین اداره اقتصاد بهداشت در وزارت مذکور در سال 1368 به وجود آمد.

در سال 1378 رشته اقتصاد بهداشت در سطح کارشناسی ارشد در ایران تصویب و اولین دوره کارشناسی ارشد اقتصاد بهداشت با پذیرش 8 نفر دانشجو در سال 1379 شروع گردید و تا کنون چهار دوره کارشناسی ارشد فارغ التحصیل شده اند.

3-ارزشهای حاکم بر رشته  (Values):

-  کمک به استقرار عدالت در برخورداری از خدمات بهداشتی و درمانی

-  فراهم آوردن زمینه لازم برای توزیع عادلانه منابع بخش بهداشت بر حسب مناطق جغرافیایی و گروه های مختلف اجتماعی و …

- کمک در عرضه مطلوب خدمات بهداشتی و درمانی به تمامی گروههای اجتماعی.

-  افزایش طول عمر سالم و بدون ناتوانی (QALY) و یا حداقل رساندن ناتوانی (DLY) با استفاده از تکنیک های مختلف اقتصاد سلامت.

4-رسالت رشته (Mission):

بکارگیری علم اقتصاد در بخش سلامت از طریق:

-          آموزش نیروی انسانی مورد نیاز مناسب

-          تولید دانش و فناوری های جدید

-          توسعه و اجرای تحقیقات کاربردی در اقتصاد سلامت و ارائه نتایج آن جهت بهبود وضعیت فعلی نظام های اقتصادی و بهداشت و درمان و مشارکت در بخش های اجرائی نظام سلامت

5-چشم انداز (Vision):

امید می رود با آموزش نیروی انسانی مورد نیاز در زمینه علم اقتصاد سلامت، متخصصینی را تربیت نمایند تا با تولید دانش، فناوری، توسعه، اجرای تحقیقات کاربردی و مشارکت در بخش های اجرائی نظام سلامت در راستای تحقق اهداف برنامه چشم انداز بیست ساله در دست یابی به رتبه برتر در این زمینه در سطح منطقه ارائه نمایند.

6-اهداف کلی (aims):

تربیت نیروی انسانی کارآمد برای بهره وری حداکثر از منابع موجود در راستای تامین، حفظ و ارتقای سلامت افراد جامعه از طریق:

-          ارتقای کیفی و کمی امر آموزش و پژوهش در برنامه های اقتصاد سلامت،

-          کمک در ارائه فناوری های جدید در امر اقتصاد سلامت،

-          افزایش دانش و مهارت اعضای هیئت علمی دانشگاه ها در امر اقتصاد سلامت،

-          افزایش دانش و مهارت دانش آموختگان کلیه رشته های پزشکی

-          تولید دانش نوین و فناوری در زمینه اقتصاد سلامت

-          کمک در تامین، حفظ و ارتقای سلامت افراد جامعه

-          ارتقای موقعیت ملی و منطقه ای و جهانی در امر اقتصاد سلامت

بهبود فرایند مدیریت و رهبری در امر اقتصاد سلامت.

7-نقش دانش آموختگان در نظام سلامت (role definition):

دانش آموختگان این رشته در زمینه های آموزشی، پژوهشی، مدیریتی و مشاوره ای ایفای نقش خواهند نمود.

8-وظایف حرفه ای دانش آموختگان (task analysis):

الف) آموزشی:

-          آموزش اولیه دروس مرتبط در دانشگاهها و موسسات آموزشی

-          آموزش گروههای مختلف جامعه در زمینه های مرتبط

-          آموزش مدیران، کارشناسان و کارکنان در زمینه های مرتبط

-          تدوین برنامه های آموزشی مرتبط

ب) پژوهشی:

- طراحی، اجرا و ارائه طرحهای پژوهشی در زمینه های مرتبط

- تائید توجیه اقتصادی پروژه های کلان

ج)مدیریتی:

- مدیریت اقتصادی عرصه های مختلف پروژه های درون بخشی و برون بخشی در نظام سلامت

- تحلیل موقعیت های اقتصادی و بهره گیری از دانسته ها و تحلیل های اقتصادی در جهت اعتلای نظام سلامت کشور

د)مشاوره ای:

- ارائه مشاوره پیرامون موضوعات مرتبط در کلیه عرصه های نظام سلامت

9-استراتژی های کلی آموزش:

تلفیقی از دانشجو محوری و استاد محوری( ضمنا توجه به استراتژی های جدید آموزشی مانند آموزش پزشکی مبتنی بر شواهد.

10-طول دوره و شرایط و نحوه پذیرش:

- قبولی در آزمون ورودی مطابق ضوابط و مقررات وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی می باشد.

دارندگان مدارک دکتری عمومی (پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی) دکتری حرفه ای علوم آزمایشگاهی و کارشناسی ارشد رشته های اقتصاد بهداشت، مدیریت خدمات بهداشتی و درمان اپیدمیولوژی و آمار حیاتی می توانند داوطلب شرکت در آزمون شوند.

-          مواد امتحانی و ضرایب دروس:

*جهت کسب اطلاعات از آخرین تغیرات در مدارک تحصیلی مورد پذیرش و مواد امتحانی و ضرائب آزمون ورودی هر سال تحصیلی، به دفترچه آزمون دکتری تخصصی (Ph.D) رشته های علوم پزشکی مربوط به آن سال تحصیلی مراجعه شود.

11-رشته های مشابه در داخل کشور:

در حال حاضر برنامه آموزشی رشته اقتصاد سلامت در مقطع دکتری تخصصی (Ph.D) در کشور وجود ندارد. اما برنامه آموزشی کارشناسی ارشد اقتصاد بهداشت با سه گرایش به عناوین زیر ارائه می گردد:

• گرایش سیاستگذاری در برنامه ریزی بهداشت و درمان
• گرایش توسعه بهداشت و درمان
• اقتصاد سنجی بهداشت و درمان

12-سابقه این رشته در خارج از کشور:

این رشته در حال حاضر در اغلب دانشگاه های معتبر جهان از جمله  York, Nottingham, Oxford, Boston, Michigan و ….. ارائه می شود.

13-شرایط مورد نیاز برای راه اندازی رشته:

بر اساس شرایط و ضوابط شورای گسترش و ارزیابی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی می باشد.

14-موارد دیگر (مانند بورسیه):

ندارد.

فصل دوم

مشخصات دوره برنامه آموزشی دکتری تخصصی (Ph.D)رشته اقتصاد سلامت

مشخصات دوره:

نام دوره:

دکتری تخصصی (Ph.D) رشته اقتصاد سلامت    Health Economics (Ph.D)

طول دوره و شکل نظام آموزشی:

مطابق آئین نامه آموزشی دوره دکتری تخصصی (Ph.D) مصوب شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی می باشد.

تعداد کل واحدهای درس:

تعداد واحدهای درسی در این دوره 50 واحد است که به شرح زیر می باشد:

دروس اختصاصی اجباری (Core)   21 واحد

دروس اختصاصی اختیاری (Non Core)   9 واحد

پایان نامه   20 واحد

جمع کل   50 واحد

دانشجو موظف است با تشخیص گروه آموزشی و تائید شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه تمامی یا تعدادی از دروس کمبود یا جبرانی (جدول الف) را بگذراند.

جدول الف: دروس کمبود یا جبرانی برنامه آموزشی دکتری تخصصی (Ph.D) رشته اقتصاد سلامت

دانشجو موظف است با تشخیص گروه آموزشی و تائید شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه تمامی یا تعدادی از دروس کمبود یا جبرانی (جدول الف) را بگذراند.

گذراندن این درس برای همه دانشجویانی که قبلا آن را نگذرانده اند الزامی می باشد.

جدول ب: دروس اختصاصی اجباری (Core) برنامه آموزشی دکتری تخصصی (Ph.D) رشته اقتصاد سلامت

جدول ج: دروس اختصاصی اختیاری (Non Core) برنامه آموزشی دکتری تخصصی (Ph.D) رشته اقتصاد سلامت

دانشجو موظف است با توجه به موضوع پایان نامه، نظر استاد راهنما و تائید گروه آموزشی تعداد 9 واحد از دروس اختصاصی اختیاری را بگذراند.